ورود ربات ها به کتابخانه ها؛ چالش کتابداران کشور های در حال توسعه - وبلاگ ایتالیا

به گزارش وبلاگ ایتالیا، سرویس مدیریت کتاب خبرنگاران ، به نقل از دیلی تایمز پاکستان، بدون شک فناوری های پیشرفته چالش های بزرگی را در زمینه کتابخانه ها و امور مربوط به کتابداری به همراه داشته و کتابداران و مراجعان کتابخانه ها را برای کشف حداکثر اطلاعات در حداقل زمان، تحت تاثیر قرار داده است. فناوری های ارزشمندی نظیر واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، چاپ سه بعدی، اینترنت اشیا و برنامه های کاربردی موبایل و غیره. در میان این فناوری ها، استفاده از رباتیک برای امور کتابخانه ای جالب و بحث برانگیز است.

فناوری رباتیک در جامعه معاصر علم جدیدی نیست. این فناوری سال 1960 در مجموعه صنعتی برای انجام کارهای سخت و پُرخطر اجرا شد. کلمه ربات از کلمه چِکی robot به معنای کار اجباری یا رعیت گرفته شده است.

امروزه بسیاری از صنایع و تجارت های جهانی در حال تبدیل عملیات دستی به فناوری های مرتبط با ماشین هستند. فناوری هایی محبوب مانند هوش مصنوعی، داده های بزرگ، اینترنت اشیا و واقعیت افزوده در مقیاس های بزرگ تر در مشاغل مختلف پیاده سازی شده اند.

کتابخانه ها عامل تغییر فناوری های پیشرفته هستند. استفاده از ربات ها در زمینه کتابخانه چیز جدیدی نیست که بتوان درباره آن ها بحث کرد. بسیاری از کتابخانه های بزرگ از فناوری های رباتیک برای بازیابی کتاب ها، رسانه ها و سایر مواد کتابخانه استفاده نموده اند و بعضی از کتابخانه ها از آن برای قرار دادن مطالب در قفسه های کتابخانه استفاده می نمایند. بعضی از رباتیک، برای مقاصد امنیتی استفاده نموده اند؛ درحالی که بعضی دیگر از آن برای پاسخ به سؤالات ارائه شده مراجعان استفاده نموده اند.

بسیاری از بزرگ ترین کتابخانه ها در ایالات متحده آمریکا، انگلستان و کانادا از ربات ها برای پرس وجوهای مرجع و جهت یابی استفاده می نمایند؛ درحالی که دیگران از آن ها برای راهنمای اطلاعاتی استفاده می نمایند. بعضی از کتابخانه ها نیز این فناوری برای مدیریت فضای کتابخانه استفاده می کردند؛ درحالی که بعضی دیگر از آن ها برای جهت یابی در شب استفاده می کردند. بعلاوه تعداد کمی از آن ها برای تشخیص گفتار و ترجمه ماشینی استفاده شده اند، درحالی که بعضی کتابداران رباتی را معرفی نموده اند که به مراجعه نمایندگان یاری می نماید تا اطلاعات مورد نظر خود را در کمترین زمان ممکن بازیابی نمایند.

بسیاری از کشورهای درحال توسعه مانند پاکستان از فناوری های شناسایی فرکانس رادیویی (RFID) و بارکد برای تشخیص سرقت اقلام از کتابخانه ها استفاده می نمایند، در حالی که بعضی دیگر از آن ها برای شمارش روزانه بازدیدنمایندگان کتابخانه استفاده می نمایند. بعضی از کتابخانه ها در کشورهای در حال توسعه از سیستم های بیومتریک برای پاسخگویی به کاربران بالقوه استفاده می نمایند. در مقابل، دیگران این فناوری را برای دسترسی به منابع بزرگ تر مانند داده های بزرگ و تجزیه و تحلیل داده ها در هر دو جنبه عملیاتی و خدمات محور به کار گرفته اند. چند کتابخانه از ربات های سخنگو و خدمات دستیار صوتی برای کتابخانه های دانشگاهی استفاده نموده اند، در حالی که بعضی دیگر، آن ها را برای شارژ و تخلیه بخش های کتابخانه بدون دخالت کتابداران پیاده سازی نموده اند.

ربات ها برای راهنمایی مراجعان کتابخانه ها مفید هستند. آن ها امنیت کتابخانه را تضمین می نمایند و به مراجعان کتابخانه پاسخ می دهند. بعلاوه می توانند فعالیت های کاربران را در داخل و خارج از کتابخانه نظارت نمایند و می توانند محیطی آرام و مطالعه محور در کتابخانه ایجاد نمایند.

در کشورهای درحال توسعه مانند پاکستان، درحالی این فناوری استفاده می گردد که استفاده از آن در امور کتابخانه ای با موانعی نیز همراه است. از تعداد کمی از ربات ها در کتابخانه ها استفاده می گردد؛ بعلاوه سیاست های ضعیف درباره استفاده از فناوری و ماشین آلات پُرهزینه، و غیره در این خصوص وجود دارد؛ امکان اینکه فعلا در این کشور ربات ها جایگزین شغل کتابداران واقعی شوند کم است. با این حال، در کشورهایی مانند پاکستان، بزرگ ترین عامل بازدارنده برای به کارگیری ربات ها در امور کتابخانه ای، محدودیت های مالی و طرز فکر ذینفعان است.

با این وجود،فناوری های رباتیک در کشورهای پیشرفته در حال افزایش است؛ در این کشور ها، کتابخانه های کمی از ربات ها استفاده می نمایند و بیشتر برای اهداف آزمایشی است.

کار علمی در زمینه های آموزشی و کتابخانه ای درباره فناوری های رباتیک کمیاب است. با این حال، طبق تحقیقاتی که در این خصوص صورت گرفته، حریم خصوصی، برابری، اخلاق و ابزارهای توسعه، ازجمله موانع اختلال کار روبات ها را در خدمات کتابخانه ای هستند. رباتیک و هوش مصنوعی خدمات سریع تری ارائه می دهند. ما می توانیم خدمات کتابخانه ای خود را با این فناوری های پیچیده پیش ببریم. شان گِرتِی به درستی گفت که فناوری که استفاده می کنید هیچ کس را تحت تاثیر قرار نمی دهد؛ تجربه ای که با آن فناوری ایجاد می کنید همه چیز است.